Choroby i wady serca

Choroby serca i układu krążenia najczęściej wywołuje miażdżyca tętnic, która zaburza przepływ krwi. Jeśli dojdzie do zablokowania przepływu w naczyniach serca lub mózgu skutkiem miażdżycy może być zawał serca lub udar mózgu. Przy częściowym zatkaniu światła naczynia pojawiają się bóle dławicowe, zawroty głowy, zaburzenia widzenia lub omdlenia. Miażdżyca kończyn dolnych może zaburzyć krążenie w tak dużym stopniu, że doprowadzi do zgorzeli i konieczności wykonania zabiegu operacyjnego lub nawet amputacji kończyny. Inne choroby są związane z wyrodnieniem lub uszkodzeniem samego serca. Zastawki serca ulegają czasem zakażeniu przez bakterie i wirusy krążące we krwi, co prowadzi do bakteryjnego zapalenia wsierdzia. W niektórych przypadkach uszkodzony zostaje układ przewodzący serca (kontrolujący rytm serca). Serce bije wówczas zbyt szybko lub nieregularnie. Może to być powodowane zaburzeniami wrodzonymi, a u osób dorosłych-uszkodzeniem układu kontrolującego rytm serca. Wpływ na mięsień sercowy maja też choroby układowe i infekcyjne.

ZAWAŁ SERCA

Jeśli dopływ krwi do fragmentu mięśnia sercowego zostaje odcięty, niedokrwione komórki obumierają. Dokonuje się zawał serca, zwany czasem atakiem serca. Przyczyna zawału jest zakrzep tętniczy. Każdego dnia zawał serca dokonuje się u ponad 270 osób w Polsce, z których około 90 umiera. Najczęstszą przyczyna zawału jest choroba wieńcowa, powodująca zwężenie tętnic wieńcowych. Takie zwężenie może zostać nagle zamknięte przez skrzeplinę krwi lub oderwany fragment blaszki miażdżycowej (rozwijającej się wewnątrz ścian tętnic). Zawał objawia się silnym bólem w środkowej części klatki piersiowej, często promieniującym do ramion i żuchwy. Ból ma charakter gniecenia, może towarzyszyć mu uczucie duszności, osłabienia i wzmożona potliwość. Czasami zawał serca przebiega bezobjawowo, a w rzadkich przypadkach ból umiejscawia się w innym punkcie klatki piersiowej lub w jamie brzusznej. W przebiegu zawału serca często dochodzi do zaburzeń rytmu lub zaburzeń przewodzenia, co objawia sie nieregularną, zbyt szybką lub zbyt wolną czynnością serca. Podejrzewając u siebie lub innej osoby zawał serca, należy natychmiast zadzwonić po pogotowie (numer 999). Statystycznie 3 osoby na 10 umierają nim dotrą do szpitala, a szybkie leczenie ratuje życie. Często już w drodze do szpitala chory otrzymuje 300 mg aspiryny, która hamuje agregację płytek krwi, tlen oraz nitroglicerynę. W przypadku zatrzymania akcji serca niezbędne jest sztuczne podtrzymywanie funkcji życiowych. W szpitalu diagnozę potwierdza sie za pomocą EKG i badań krwi. Najczęściej wdraża się jak najszybciej leczenie rozpuszczając skrzeplinę streptokinazą lub alteplazą (leczenie fibrynolityczne). Monitorowana jest czynność serca w celu wykrycia powikłań, takich jak zaburzenia rytmu, niewydolność serca. Często oferuje się pacjentom leczenie reperfuzyjne (przywracające drożność naczynia) w odpowiednio wyposażonych ośrodkach kardiologicznych (PTCA lub PTCA plus stenty plus by-passy). Pobyt w szpitalu trwa zazwyczaj około 7 dni. Następnie pacjent przechodzi rehabilitację, otrzymuje porady dotyczące stylu życia, stopniowo zaczyna wykonywać ćwiczenie fizyczne. Często konieczne jest długotrwałe leczenie farmakologiczne.

KTO JEST NARAŻONY NA ZAWAŁ SERCA

Na zawał serca najbardziej narażone są osoby, których krewni przebyli zawał, zwłaszcza przed 60. rokiem życia. Ryzyko zwiększa podwyższone ciśnienie tętnicze, wysoki poziom cholesterolu, przedłużający się stres. Osoby palące, otyłe, prowadzące siedzący tryb życia są bardziej narażone na rozwój chorób układu krążenia. U osób z cukrzycą występuje trzykrotnie większe ryzyko rozwoju choroby wieńcowej. Znaczenie ma również płeć - statystycznie większe ryzyko choroby istnieje u mężczyzn po 50. roku życia, chociaż w przypadku kobiet po menopauzie ryzyko to wyrównuje się. W tym okresie życia kobiety są dwukrotnie bardziej narażone na zgon z powodu chorób serca i układu krążenia niż choroby nowotworowej.

JAK MOŻNA ZMNIEJSZYĆ RYZYKO

Choroba wieńcowa rozwija się przez wiele lat. Człowiek nie jest w stanie wpłynąć skłonności dziedziczne, ale zmieniając styl życia, może w znacznym stopniu uniknąć innych czynników ryzyka. Przede wszystkim należy rzucić palenie. Zaleca się także ograniczenie spożywania alkoholu. Dieta powinna być zróżnicowana, należy utrzymać prawidłową masę ciała - Współczynnik Masy Ciała (BMI) nie powinien przekraczać 25. Zalecany jest regularny posiłek fizyczny. Korzyści przynosi również obniżenie poziomu stresu poprzez unikanie sytuacji stresujących, stosowanie technik relaksacyjnych, jogi, refleksoterapii. Należy utrzymywać w odpowiednich granicach ciśnienie tętnicze, systematycznie je kontrolując.